P gallery
sculpture
TAKIS (Vassilakis), 1925 - 2019
Ο Παναγιώτης Βασιλάκης, γνωστός ως Takis, είναι Έλληνας γλύπτης. Γεννήθηκε το 1925 στην Αθήνα. Πρωτοπόρος, όχι μόνο λόγω των τεχνικών και των υλικών που επιλέγει, αλλά κύριως εξαιτίας των ιδεών που μετέδωσε και συνεχίζει να μεταδίδει, ο Τάκις αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους καλλιτέχνες κι έναν από τους κυριότερους εκπροσώπους της κινητικής τέχνης. Το καλλιτεχνικό του ταλέντο ξεδιπλώθηκε μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.
Η Γερμανική και Ιταλική κατοχή, ο Εμφύλιος πόλεμος αλλά και η Μικρασιατική καταστροφή στιγματίζουν και πλήττουν τα παιδικά του χρόνια και την ευημερία της οικογέγειάς του. Αυτοδίδακτος εκ πεποιθήσεως και παρά τις αντιρρήσεις της οικογένειάς του, έπειτα από την επαφή του με τους καλλιτέχνες Πικάσο και Τζιακομέτι σε ηλικία 20 ετών αρχίζει να δημιουργεί τα πρώτα του γλυπτά. Τα γλυπτά αυτά, σε αντίθεση με την μετέπειτα εξέλιξη της τέχνης του, είναι εμπνευσμένα από την αρχαία ελληνική τέχνη αλλά και τους προαναφερθέντες καλλιτέχνες.
Το 1953 αναχωρεί και εγκαθίσταται στο Παρίσι. Από το 1955 και για μια δεκαετία δημιουργεί τα πρώτα του κινητικά γλυπτά. Ταλαντευόμενος ανάμεσα στα όρια της φύσης, της τέχνης και της επιστήμης, ο γλύπτης Takis παρατηρεί το περιβάλλον γύρω του και εμπνέεται από αυτό. Η τέχνη του δε μένει στατική. Τα Σινιάλα, εμπνευσμένα από τις κεραίες, τα ραντάρ και τα τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής, ενώ στην αρχή είναι στατικά, άκαμπτα, στη συνέχεια λικνίζονται με το φύσιμα του ανέμου παράγοντας ήχους και μελωδίες την στιγμή της κρούσης τους.
Η ενέργεια δεν είναι ο σκοπός του έργου αλλά το ίδιο το έργο. Το 1964 αγοράζει τον λόφο Γεροβουνό στην Ατιτική, ο οποίος στην αρχαιότητα ονομαζόταν Ιερό Βουνό. Η επιλογή του συγκεκριμένου σημείου δεν είναι τυχαία. Η έρευνα των μαγνητικών πεδίων και των μορφών ενέργειας οδηγούν στο πάντρεμα μεταξύ τέχνης και επιστήμης, από το οποίο επιδιώκει να αιχμαλωτίσει την κοσμική ενέργεια. Για να το πετύχει αυτό ενσωματώνει στην τέχνη του στοιχεία που χρησιμοποίησαν οι Νεο Ρεαλιστές, στοιχεία από την αρχαία φιλοσοφία και τον Βουδισμό.
Το 1968 μετακομίζει στη Μασαχουσέτη στο ΜΙΤ ως υπότροφος ερευνητής όπου δημιουργεί γλυπτά μέσω της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας. Παράλληλα γίνεται συνιδρυτής της Art Workers Coalition, μιας ομάδας που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των καλλιτεχνών. Το 1974 θα γυρίσει στο Παρίσι για να επιστρέψει στην Ελλάδα το 1986 και να ιδρύσει το Κέντρο Ερευνών για την Τέχνη και τις Επιστήμες (KETE) στο Γεροβουνό Αττικής. Τα επίσημα εγκαίνια του κέντρου γίνονται το 1993.
Φιλοδοξώντας να επαναπροσδιορίσει την φύση της γλυπτικής, καταφέρνει ακόμη και σήμερα να μαγνητίζει τους θεατές του και να αψηφά τους νόμους της φυσικής. Ο μαγνητισμός, η βαρύτητα και οι ενέργειες που δομούν την πραγματικότητα γύρω μας ενσωματώνονται στα αφαιρετικά έργα του. Η τέταρτη διάσταση, οι αόρατες δυνάμεις, μπορούν να αποτυπωθούν στα έργα του με τον τρόπο που ο ίδιος παρατηρεί πως “Αν υπάρχει μια έκλειψη ήλιου, η τέταρτη διάσταση είναι η αίσθηση που έχουμε μπροστά μας σ΄ένα τέτοιο έκτακτο γεγονός.”
H συνεισφορά του δεν εντοπίζεται μόνο στον χώρο των εικαστικών τεχνών και της επιστήμης, αλλά και στο θέατρο, την μουσική και τον κινηματογράφο. Έχει επιμεληθεί παραστάσεις όπως την Ηλέκτρα του Σοφοκλή στο θέατρο Επιδαύρου το 1983. Παράλληλα είναι ένας καλλιτέχνης με έντονες κοινωνικές ευαισθησίες. Το 2009 αποφάσισε τη δωρεά 100 έργων, των οποίων το 80% των εσόδων των πωλήσεων διέθεσε για την στήριξη του έργου των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.
Για την σπουδαιότητα του έργου του έχει λάβει βραβεύσεις όπως το 1987 που τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας Φρανσουά Μιτεράν με τη διάκριση του Ταξιάρχη των Γραμμάτων και των Τεχνών και το 1995 από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας με τον τίτλο του Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος. Το 2001 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βράβευσε το ίδρυμα TAKIS - KEΤE για την συνεισφορά του στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το 2018 βραβεύτηκε για το συνολικό έργο του από το ελληνικό τμήμα της διεθνούς ένωσης κριτικών τέχνης (AICA). Το 2019 έγινε, έπειτα από ομόφωνη απόφαση, η τελετή αναγόρευσης του γλύπτη σε Επίτιμο Διδάκτορα του τμήματος Εικαστικών Τεχνών της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών.
Τα έργα του βρίσκονται σε μερικά από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου, όπως στο ΜΟΜΑ, στο Guggenheim της Νέας Υόρκης, στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης George Pompidou, στην Fondation Maeght, στο Palais de Tokyo κ.ά., αλλά και σε δημόσιους χώρους όπως στην περιοχή La Défense στο Παρίσι. Έχει συμμετάσχει σε μεγάλες καλλιτεχνικές διοργανώσεις όπως στην Documenta VI στο Kasel, στις Biennale της Βενετίας και του Παρισιού όπου τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο το 1985.